سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) اواخر دهه ۱۹۷۰ نقشه مخفیانه خود برای جنگ نیابتی علیه اتحاد جماهیر سرخ شوروی پیشین را در خاک افغانستان عملی کرد و با همکاری ارتش و سازمان استخبارات پاکستان، حمایت مالی، آموزشی و تسلیحاتی از نیروهای مجاهدین را کلید زد تا به شوروی سابق ضربه بزند.
در آن زمان، وظیفه سازمان استخبارات پاکستان (آیاسآی) این شد که برای جنگ با شوروی، نیروی انسانی رادیکال آموزش دهد و واشینگتن هم تسلیحات نظامی موردنیاز و منابع مالی آن را فراهم کند. در این بازی، ژنرالهای پاکستان مستقر در راولپندی سودهای هنگفتی به جیب زدند و به حامیان جنگ با شوروی بدل شدند.
از طرفی همزمان با هجوم ارتش سرخ به افغانستان، روحانیون تندرو کارزاری گسترده برای سربازگیری از شهروندان عرب راهاندازی کرده بودند. این باعث شد شمار زیادی از نیروهای جهادی از کشورهای مسلمان عرب راهی افغانستان شوند که شماری از آنها، پس از خروج ارتش سرخ از افغانستان هم در پاکستان ماندند و برخی جذب گروههای تروریستی از جمله القاعده شدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ژنرال ضیاءالحق، رئیسجمهوری وقت پاکستان، و دیگر ژنرالهای این کشور از پیامدهای بلندمدت ساخت و گسترش مدارس دینی افراطی غافل بودند. این باعث شد که به مرور زمان، شماری از شهروندان پاکستان هم به گروههایی همچون تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی)، شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) و دیگر گروهها بپیوندند و اینک به تهدیدی جدی برای حکومت پاکستان تبدیل شوند.
ژنرال پرویز مشرف، رئیسجمهوری پیشین پاکستان، سال ۲۰۱۰ در مصاحبه با روزنامه اشپیگل آلمان گفته بود در دهه ۱۹۸۰ که جنگ با شوروی در افغانستان جریان داشت، جامعه مدنی این کشور به مدت ۱۰ سال متوجه فعالیتهای ارتش پاکستان بود. او افزوده بود: «جهاد بود و ما شبهنظامیان را از سرتاسر جهان وارد کردیم. غرب و پاکستان با هم نقش اصلی را داشتند.»
به گفته مشرف، آنها در سال ۱۹۷۹ اندیشه جنگ مذهبی را در افغانستان رواج دادند تا به نفع پاکستان، با ارتش سرخ شوروی مبارزه کند. او افزود که نیروهای جهادی را از سرتاسر جهان فراخواندند و آموزش دادند و برای جنگ در افغانستان مسلح کردند.
در آن زمان، صدها مدرسه دینی با هدف آموزش نیروی افراطی بیشتر، در مناطق قبایلی نزدیک مرز افغانستان تاسیس و این باعث شد که افراط گرایی در جامعه پاکستان رشد کند و گروههای تروریستی مثل قارچ برویند و زیاد شوند.
یکی از این گروهها تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) بود. نیروهای جهادی پاکستان که سابقه جنگیدن کنار طالبان را در دهه ۱۹۹۰ در افغانستان داشتند، تیتیپی را در سال ۲۰۰۷ تاسیس کردند. این گروه در مناطق قبایلی این کشور نفوذ داشت. آنها سال ۲۰۱۴ به یک مدرسه ویژه کودکان اعضای ارتش پاکستان یورش بردند و نزدیک به ۱۵۰ تن را که بیشترشان دانشآموز بودند، به قتل رساندند.
پس از این حمله، ارتش پاکستان با هدف سرکوب تحریک طالبان «عملیات پاکسازی» را در مناطق قبایلی این کشور آغاز کرد. پاکستان ادعا میکند که تحریک طالبان پاکستان در مناطق مرزی افغانستان حضور دارد و حملاتی را از خاک افغانستان علیه این کشور راهاندازی میکند، اما رژیم طالبان این ادعا را رد میکند.
اعضای تحریک طالبان پاکستان از شهروندان افراطی این کشورند که خواستار برپایی «شریعت اسلامی» شبیه به نسخه رژیم طالبان در افغانستاناند. فروپاشی حکومت افغانستان و سلطه مجدد طالبان الهامبخش تیتیپی و دیگر گروههای تروریستی شده است و آنها امید دارند که با تقلید از راهبرد طالبان، روزی بتوانند بر یک جغرافیای مشخص حکومت کنند.
ارتش پاکستان هم با نیروهای افراطی و تروریست گزینشی برخورد میکند و در حالی که علیه تیتیپی عملیات میکند، به دیگر گروههای تروریستی که تهدیدی برای امنیت منطقه و جهاناند، کاری ندارد. ژنرالهای پاکستانی هنوز به این باور نرسیدهاند که تروریستها قابلاعتماد نیستند و سرکوب نکردن آنها مار در آستین پروراندن است.
چند ماه پیش ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، اعلام کرد که عملیات گسترده پاکسازی تیتیپی را آغاز کردهاند. او در چندین سخنرانی تلاش کرد با به کار بردن اصطلاح «خوارج» اعتبار دینی تیتیپی را زیر سوال ببرد، اما جنگ با تروریسم اقدام جدی و همچنین برنامهریزی و امکانات مالی و نظامی میطلبد.
مقامهای ارشد حکومت پیشین افغانستان بارها به پاکستان هشدار داده بودند که حمایت از جنگ و تروریسم در افغانستان دامان این کشور را نیز خواهد گرفت. اسلامآباد یکی از حامیان اصلی گروه طالبان در جنگ با حکومت افغانستان و متحدان غربی آن بود. پاکستان بر این باور بود که با استفاده از طالبان خواهد توانست تهدید گروههای تروریستی را مهار کند، اما این اتفاق رخ نداد و تهدید تروریسم طی سه سال گذشته در پاکستان بیشتر شد.
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه وقت ایالات متحده آمریکا، در جریان سفرش به پاکستان در سال ۲۰۱۱ به مقامهای آن کشور هشدار داد که تروریسم تهدید جدی است. او گفته بود: «شما نمیتوانید در حیاط خلوت خود مار نگه دارید و انتظار داشته باشید فقط همسایگانتان را نیش بزنند.»